NHỮNG NẺO ĐƯỜNG THINH LẶNG - MICHEL HUBAUT

Chương XI. Sự thinh lặng của con người trong Kinh Thánh

“Có một thời để làm thinh và một thời để lên tiếng” (Gv 3, 7)

Trong toàn bộ các bản văn Cựu Ước, sự thinh lặng của con người rất ít được nhắc đến.

Trái lại văn chương khôn ngoan đã nhiều lần nhắc đến thinh lặng.

Những hiền nhân trong Cựu Ước thường triển khai chủ đề thinh lặng này, và đôi khi xem đấy là phản xạ của một sự thận trọng có tính toán; hoặc đơn thuần là một thái độ lịch sự trong xã giao.

“Hãy nói cho gọn, ít lời, nhiều ý, như là kẻ vừa quán triệt vấn đề vừa biết nín thinh. Giữa hàng quyền chức, con đừng làm như kẻ bằng vai; và khi người khác nói, con chớ bô bô cái miệng”. (Hc 32,8-9)

Nhưng nhất là các hiền nhân trong Kinh Thánh, dường như có một nỗi nghi ngờ tự bản năng đối với lời nói:

“Người năng nói, năng lỗi, ai dè giữ lời nói mới là người khôn.” (Cn 10, 19);

“Quân vô đạo dùng miệng lưỡi làm hại tha nhân, đứa ngồi lê đôi mach sẽ tiết lộ điều bí mật, còn người tín cẩn giữ kín chuyện riêng tư.” (Cn 11, 9.13);

“Người chính trực ghét lời dối trá lọc lừa kẻ gian ác làm điều xấu xa ô nhục.” (Cn 13, 5);

“Càng lắm lời càng nhiều chuyện hão.” (Gv 6, 11)…

Ai nói quá nhiều khó lòng tránh được hời hợt, hay thiên về việc nói xấu, hay vu cáo.

“Người không biết giữ miệng ví như một thành bỏ ngỏ, không tường lũy chở che.” (Cn 25, 28).

Việc nói quá nhiều những lời xấu xa chẳng những làm ô danh người khác, mà còn làm hoen ố tâm hồn mình. Những tác hại của lời vu cáo; của việc không làm chủ miệng lưỡi mình, được minh họa trong câu chuyện ngụ ngôn miền Bretagne sau đây:

“Một phụ nữ nọ đã xưng thú rằng mình nói những điều không phải đối với láng giềng. Cha xứ bảo bà làm việc đền tội bằng cách đem một con ngỗng lên đỉnh đồi mà nhổ lông trong một ngày lộng gió. Bà đã thi hành. Nhưng khi bà đến báo cáo việc làm của mình, cha xứ yêu cầu bà đi thu nhặt lại mọi chiếc lông ngỗng kia!

- Thưa cha, con đâu thể nào làm được, vì bây giờ chúng đã bay khắp nơi, và có nhiều lông bay ra khỏi làng ta rồi! Cha xứ hỏi:

- Con à, những lời nói xấu và vu cáo cũng như thế đấy, con sẽ chẳng bao giờ thu lại được!”

Thinh lặng cũng có thể biểu hiện cho một tâm hồn cao thượng, và đại lượng đối với những yếu đuối của tha nhân:

“Kẻ thiếu lương tri mới khinh khi người khác, người giàu hiểu biết thì ngậm miệng làm thinh”(Cn 11, 12).

Chính lòng nhân hậu, tình thương, sự tôn trọng kẻ khác mới giữ chúng ta khỏi rêu rao, loan truyền một chuyện ô nhục, một kỷ niệm đau lòng nào đó, hầu không thêm gánh nặng cho người đã bị tổn thương. Thái độ lịch sự và tế nhị thường đi đôi với sự thinh lặng.

Và trước sự đau đớn; hay trước nỗi khổ của một bạn hữu hay một anh em, thì tốt hơn là nên thinh lặng.

Như Gióp đã nói với những người đến thăm ông và nói huyên thuyên để an ủi ông: “Phải chi các anh biết nín lặng! Như thế các anh mới là người khôn ngoan” (Gl 13, 5).

Thật khó mà không đáp lại một lời chửi rủa bằng một lời chửi rủa, một tiếng la hét bằng một câu lớn tiếng.

Cần phải có một sức mạnh tâm hồn để đôi khi biết thinh lặng trong một cuộc cãi vã mà cảm xúc vượt qua lý trí.

Lòng kiêu ngạo bị tổn thương thì tự nhiên tìm cách nói tiếng cuối cùng.

Không dễ gì im lặng khi ta tin chắc rằng mình đang có lý.

Nhất là khó im lặng khi người vô liêm sỉ hay độc ác có vẻ thắng thế.

Hẳn là không lành mạnh nếu để cho người khác chà đạp mình. Biết tự vệ đôi khi là một vấn đề phẩm giá và công bình.

Nhưng sức mạnh của một người thinh lặng ấy là không để mình sa vào một cơn giận dữ không kiềm chế, và biết phân định cơ hội để đáp lời.

Chúng ta chẳng thường hối hận vì mình dễ dàng để cho những phản ứng tức thì lôi cuốn, mà không kịp cân nhắc lời nói đó sao?

Đôi khi, sự thinh lặng lại hùng biện hơn. Ta có thể cho rằng lời nói trong thời điểm ấy, sẽ không làm gia tăng tình yêu và chân lý; vì người anh em mình không ở trong trạng huống cần thiết để lắng nghe.

Sau cùng, đối với các hiền nhân trong Kinh Thánh sự khôn ngoan thuần túy nhân loại này cũng đã là một ân sủng của Thiên Chúa, Đấng giúp chúng ta phân định lúc nào nên nói và lúc nào nên im.

“Lạy Chúa, xin canh giữ miệng lưỡi con và trông chừng môi miệng con”. (Tv 140, 3)